Echt kut dit. Ik doe altijd mijn best om me een beetje in te leven in mensen, ook als ik het met ze oneens bent. Maar dit is gewoon een dikke middelvinger van een deel van NL naar de rest van NL. Stel kleuters die alleen maar lekker ‘nee’ willen schreeuwen de hele dag en anderen de schuld geven. En o wee als je racistisch noemt wat racistisch is. Helemaal klaar hiermee. Ben ik de enige die er zo over denkt?
Ik denk dat je een aantal goede punten hebt. Maar er zit ook een gevaar in dat mensen met racistische ideeën zich nu veel meer gelegitimeerd voelen en zich ook zo gaan gedragen. Bovendien is puur dat zo veel mensen op Wilders hebben gestemd ook echt een klap in het gezicht is van een heleboel mensen. Het gevaar en de schade zit niet alleen in het beleid dat mogelijk uit gevierd gaat worden maar ook hierin.
Ik vraag me af welk deel van de PVV achterban nu werkelijk afkomt op het “islam slecht” verhaal. Volgens mij zien veel mensen wel dat die standpunten een ongezonde obsessie zijn.
Het merendeel van de mensen die ik de laatste tijd heb gesproken over wat zij zagen als aantrekkingskracht in het verhaal van Wilders is “Nederlander weer op #1”. En dit zijn veelal mensen die ook in hun werk en woonsituatie van dichtbij meemaken dat migranten voorrang krijgen op een opleiding of woning. Vanuit hun referentiekader worden ze benadeeld en ik snap daarom heel goed waarom dit verhaal zo aanspreekt.
Waar het misgaat is dat er nauwelijks tot geen contact is tuseen de groepen. De mensen met xenofobe denkbeelden hebben meestal nog nooit uitgebreid gepraat met de mensen die gevlucht zijn voor oorlogsgeweld. En dan ben je automatisch geneigd om vooral weerstand te hebben tegen de nadelen. Het is mensen eigen om bang te zijn voor het onbekende en er is enige emotionele intelligentie voor nodig om te beseffen dat anderen ook gewoon mensen zijn. Als je die intelligentie niet hebt (of hebt ontwikkeld) ben je ook eerder geneigd om je vooral het negatieve en sensationele nieuws over migranten tot je te nemen.
In sommige gemeenschappen is er een duidelijke concentratie aan xenofobe denkbeelden. Dit zijn dan vaak ook gesloten gemeenschappen waarbinnen vooral waarde gehecht wordt aan normen en waarden binnen de gemeenschap. Die mensen zullen altijd bang zijn dat invloed van buiten iets verandert aan de gemeenschap, waaruit ze hun gevoel van veiligheid halen. Er is daarmee geen noodzaak om emotionele intelligentie te ontwikkelen omdat je als gemeenschap alles van buiten ook vakkundig buiten de deur houdt.
Mensen zullen zich misschien meer gelegitimeerd voelen om zich rasistich uit te laten, en dat brengt een verantwoordelijkheid met zich mee voor emotioneel intelligente mensen om de rest op te voeden. Dat zou ik niet met gestrekt been doen, want dan graaft de ander zich in (vergeet niet dat deze mensen eigenlijk een verkapte angststoornis hebben). Vergeet niet dat de PVV maar ~23% van de stemmen gehaald heeft. Voor iedere potentiële racist zijn er bijna 4 anderen die het geluid een halt toe kunnen roepen.
Ik kan voor een heel groot deel in je verhaal mee gaan. Ik heb ook altijd mijn best gedaan om op de meer zachte manier bij te sturen. Maar ik vraag me inmiddels af of dat wel werkt bij mensen die blijkbaar zich aangetrokken voelen tot hardere manieren van communiceren (anders stemmen ze geen Wilders). Moeten we niet juist heel duidelijk zijn en het beestje bij de naam noemen? Gewoon zeggen dat de PVV een partij is die discrimineert en dat als je daar op stemt dat je daaraan meewerkt. Dat is wel duidelijk.
Als je doel is om verandering teweeg te brengen bij een groep mensen die bekend staat om een harde respons, dan is het verwachtingspatroon ook een harde respons op correctie. Ze zijn immers vooral heel overtuigd van hun mening, maar die wordt gevormd door een bepaald referentiekader.
Je ziet dit ook gebeuren rond Sinterklaastijd: KOZP heeft ervoor gekozen een harde lijn te voeren tegenover een groep die hardnekkig vasthoudt aan de eigen denkbeelden. Het gevolg? Letterlijke oorlog en niemand reageert meer vanuit de ratio maar alleen nog maar vanuit de emotie.
Het heeft geen zin om vuur met vuur te bestrijden als je doel is om daarna weer samen door één deur te kunnen. Wanneer de dialoog verandert in ruzie luistert ook niemand meer naar elkaar. Op dat moment heb je nog twee keuzes over:
Xenofobie, de naam zegt het al, komt voort uit angst. Angst voor dingen die misschien helemaal niet zo zijn als men zich voorstelt. Aan de andere kant van het spectrum zit haat, een obsessie die op meerdere manieren tot stand kan komen. Soms is dat trauma, soms is dat aangeleerd, soms is dat jaloezie/afgunst en soms is dat gewoon irrationeel. Maar in alle gevallen geldt dat het laatste wat helpt is de ander niet kennen in diens gevoelens.
En soms is de uitkomst misschien wel dat er geen beweging mogelijk is. Het is maar net hoveel geduld je hebt om door de ander heen te prikken en hoezeer je dat als jouw verantwoordelijkheid ziet.
Tot slot: Wilders zelf heeft ook gewoon hulp nodig. Zijn denkbeelden zijn misschien wel gebaseerd op reëele angsten en èchte problematiek in de samenleving, maar zijn uitlatingen en visie zijn overduidelijk gevormd door een emotionele respons en een obsessie met het onderwerp. Het zou hem ook goed doen om juist de ruimte te krijgen om zijn punten bespreekbaar te maken. Maar daar is wel voor nodig dat hij niet wordt weggezet als extreemrechtse gek, maar als slachtoffer van een irrationele haatobsessie (maar niet in die woorden). We moeten hem en zijn achterban als samenleving serieus nemen en de dialoog voeren want alleen zo kunnen we hem ontwapenen.
Wat ik lastig hieraan vind is dat het je op die manier soms wel lukt om mensen te overtuigen, maar nooit lang. Dan ga ik heel erg veel valideren eerst en dan heel voorzichtig punten inbrengen die gericht zijn op empathie opbrengen voor de ander etc. En uiteindelijk werkt dat wel, maar als ik die mensen de volgende keer spreek, dan zijn ze weer om. Dan hebben ze ergens iets gezien dat goed klinkt en lekker boos maakt en dan ben je weer helemaal terug bij af. Het kost dus heel veel moeite voor heel weinig resultaat.
Ik denk dat veel mensen gewoon de mening overnemen van de sociale omgeving waar zij in zitten en verder niet heel veel zelf nadenken. Mogelijk werkt het dan als je gewoon heel duidelijk stelt dat je het er niet mee eens bent, zonder veel poespas.
Ik denk dat je wel gelijk hebt dat daar ‘oorlog’ kan ontstaan. Maar ik denk dat dat vooral gebeurt wanneer mensen van buiten de groep zich hard opstellen. Dan krijg je groepen tegenover elkaar. Ik vraag me af of dat ook gebeurd als het mensen zijn van de eigen sociale kring. M.a.w. ik denk dat het vooral belangrijk is om binnen de eigen familiekring, werk, vriendengroep, etc. duidelijk te zijn en een norm te stellen.
Ik dacht er eerst ook zo over als jij hoor. Maar ik ben daar een beetje van teruggekomen door die ervaringen dat het nooit lang blijft hangen.